Psikanalitik psikoterapi Freud’un Psikanaliz kuramını benimseyen bir psikoterapi tekniğidir. Haftada en az bir veya iki sıklıkla görüşülerek gerçekleşir ve en az birkaç yılı alan uzun soluklu bir süreçtir.
Psikanalitik psikoterapi şikayetlerin (psikopatolojilerin) ve tekrarlayan örüntülerin kaynağını kişinin geçmiş yaşam deneyimlerine, iç dünyasında yaşadığı çatışmalara ve bilinçdışına yerleştirdiği deneyimlere dayandırır.
Bu yüzden en temel amacı kişinin bilinçdışı materyalini bilinç düzeyine getirerek farkındalık kazanmasını, geçmiş yaşamının bugünündeki etkisini keşfetmesini, iç dünyasının dengeli, sağlam ve uyumlu olmasını, kendisine yönelik farkındalık kazanarak istenmeyen tekrarlayan örüntülerinden uzaklaşmasını hedefler.
Psikanalitik Psikoterapinin Hedefleri Nedir ?
Psikanalitik psikoterapi yaşanmış olan fakat çeşitli sebeplerle farkındalık alanından uzaklaştırılarak bilinç dışına yerleştirilen deneyimlerin yeniden bilince gelmesini,
Kişinin görünürde olan şikayetinin altında yatan görünür olmayan çatışmaları keşfetmeyi,
Kişinin hayatında kronik bir şekilde tekrarlayan sorunlarının, geçmiş deneyimleri ve iç dünyasındaki çatışmaları ile bağlantısını kurmayı,
Diğer psikoterapi yöntemlerinden farklı olarak sadece semptomu ortadan kaldırmayı değil kişiliğin bütününde kalıcı değişiklikler gerçekleştirmeyi hedefler.
Bilinçdışının bilince gelebilmesi de ancak psikoterapinin sık, yoğun ve düzenli bir şekilde gerçekleştirileceği bir ortamda mümkün olur.
Psikanalitik Psikoterapi Nasıl Gerçekleşir ? Terapi Çerçevesi;
Psikanalitik psikoterapi haftada en az bir veya iki defa görüşülecek düzende gerçekleşir.
Bu çalışmayı yaparken terapi sürecinde danışanın ‘serbest çağrışım’ ile aklından geçenleri sansürsüz bir şekilde paylaşması istenir.
Burada, rüyalar, arzular, fanteziler, erken dönem geçmiş deneyimler ve aile yaşantıları ilgi konusudur.
Terapist arzusuz ve beklentisizdir, danışanı şekillendirmeye çalışmaz ve tavsiye vermez.
Çoğunlukla dinleyen ve sadece profesyonel kanaati gerektiğinde, yani hasta için içgörü/farkındalık uyandırma fırsatı yakaladığında yorum yapar.
Terapist empatik ve tarafsız duruşunu koruyarak danışana kendisini sansürsüz bir şekilde açabilmesi için güvenli bir ortam sağlar.
Psikanalitik terapide ‘Çerçeve’nin önemi büyüktür.
Çerçeve; terapinin etkili olmasını sağlayan kurallar bütünüdür. Terapi sürecinin başında danışan ve terapist arasında ücret, görüşme sıklığı gibi maddeleri içeren anlaşma yapılır ve buna süreç boyunca karşılıklı olarak uyulması beklenir.
Psikanalitik Psikoterapinin Kazanımları Nelerdir ?
Psikanalitik terapide kişinin yaşamında deneyimlediği ancak bir şekilde bilinçdışına ittiği deneyimlerin hatırlaması sağlanır. Bununla birlikte kişinin kısmen hatırladığı fakat bütünüyle anlamlandıramadığı anı, duygu, ve düşüncelerin anlamlandırması sağlanır.
Kişi bu hatırlamalar sayesinde yaşamındaki tekrarlayan sorunların, ilişkilerinin, içinden çıkamadığı durumların nelerden kaynaklandığını görmeye başlar.
Bir diğer deyişle kişi şikayetlerindeki kendi payını görerek hayatının sorumluluğunu ve kontrolünü ele alabilir. Psikanalitik terapi bu özelliğiyle kişinin ruhsal olarak özgürleşmesini de sağlar.
İçgörü ve farkındalığın kazanılması, sadece bilinçdışının bilinçli hale gelmesiyle ve kronikleşen tekrarların fark edilmesiyle oluşmaz. Bu sadece bir başlangıçtır.
Fark edilen malzemelerin terapi süresince, çok yönlü ve tekrarlayan şekillerde çalışılması, zihinsel olarak fark edilenlerin duygusal olarak benimsenmesi, bunların sürekli ve kendiliğinden hale gelmesi sağlanır. Böylece kişiliğin bütününde kalıcı değişiklikler gerçekleşir.
[box] “Bu değişimle insan sınırsız hayallerinin, dünya ile ilişkisindeki kaçak-göçekliğinin, bahanelerinin ve kendini kandırmalarının onu mahkum ettiği mahrumiyetlerden kurtulup, kendi imkânları ve gücü ile gerçekçi doyum ve başarılara ulaşır. Artık mahrumiyetlerden kurtulmuş ve kendi seçimlerinin sonuçlarını ve sorumluluğunu üstlenerek özgürleşmiştir.”[/box]
Psikanalitik Psikoterapiye Ne zaman Başvurulmalıdır ve Kimler İçin Uygundur ?
- Hayatını daha iyi anlamlandırmak ve yaşamından daha fazla doyum almak isteyen kişiler,
- Kendisini tanımak isteyen kişiler,
- İlişkilerinde tekrarlayan sorunlar yaşayanlar,
- İş yaşamında veya mesleğinde doyumsuz, isteksiz ve üretemez hale gelenler,
- Yaşama yönelik arsuzunu, heyecanını, hedefini ve yönünü kaybettiğini hissedenler,
- Yetersizlik ve değersizlik duygularını yoğun bir şekilde yaşayanlar,
- Obsesif kompulsif bozukluk, Kaygı bozukluğu, Panik bozukluk veya bir türlü geçmeyen somatik (bedensel yakınmalar) belirtiler gibi rahatsızlıklar yaşayan kişiler bunların kaynağını keşfetmek için başvurabilirler.
Son not olarak; Psikanalitik psikoterapi çalışmasını yürütebilmek için kişinin hem yaşamında hem de kendisinde değişiklikler yapma ve yaşamını ve kendisini araştırma isteği taşıması gerekir. Bununla birlikte zaman, para, enerji yatırımı ve kişinin samimi bir biçimde kendisini ortaya koymaya hazır olması gerekir. Zira psikoterapi ve çalışması ancak bu hazırbulunuşluk ve ve motivasyon ile sürdürülebilir.
Klinik Psikolog Efşan Yalçın
Kaynak ve daha fazlası için;
- İstanbul Psikanaliz Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Derneği | Psikanaliz Nedir. (2015). http://www.psikeistanbul.org/pg/psikanaliz-nedir
- https://www.bursapsikiyatri.com/makale.php?id=268